Tuesday, October 11, 2016

eo- Honaak A Konglam (Dai Ca)

eo- Vetoe ak hona thlang ni awm hlan hue. eo ve oe nim mhletna awm hue. Cenamoe awiloh ammueih hue. ”Oe” ve toe awiloh vangdoek noeh “eo” vetoe awiloh sang hue.“eo” ve “o” hluengsak noeh “ ” ti unoeh awiloh ni.Thlangbaokkhi awi oeh ni huh tha toe “ theo, Video,…”, Korea khieng “eo” ve ak tungna hona hue u; Seoul, Yangcheon, Dorimcheon, Bupyeong, Seojeong,..ti unoeh awiloh kaihsak hue. Ni Dai awi oeh ve awiloh ak kai a bet ni ta hue u.  “ Peok moe Poek” ve ammueih hue. Ace mueih na Teok moe Toek awm ammueih hue.
eo=Ngo Peok , Coei Peok , Tui Peok , Rheng Peok
       Uu hue num seo boe hloek soe oe.
       Kho peok lonai hue. Na leornak toe Jesuh ni.
       Thlangkhi lamna peok lo hoh hue u.
       Mva kho ve kho peok lonak tung nani a awm hue.
       Teok lah cena yoongkhi be hue u.
       Ca teok boe camingpoei yoe hoh hue.
       Soeipa minna nung teong hue. (Nung toeng hue amni).
       Ca ak nepna teok boe camingpoei yoe hoh hue.
       Leon anglang hue oe. Paipai pakthum thum oeh beoi u.
       Nanghawih keok keok vik bi bi e.
       Yong ak keokca cui hue u.
       Amkheong hue oe, ak kheongna poh u boe.
       Ak awiti theong pingping vik hue. A ti theong hue.
   Peong = Peongnu beoi lah u. Peong beoi u.
    Peong = Ka phuih amrhih hue ni haih peong lo.
    Deot    = Dum khuina Paipai vak deot lah e.(doet- amni).
    Mdeot   = Na Vawk aa hlok lonha hue mdeot pe lah e.
    Mseong = Nasen a ih oehtoe mseong boe.
    Beoi  = Peong boei lah u.  ⃰Seoplaap soeih hue.
    Ani paek cu do meok meok voeih te.
    Na puei veok lah boe. Ni veokkhi lah. (Voek- amni)
   Bi meok meok tangka nak huu lo hlue. 

Wednesday, October 5, 2016

O, ä moe Oe IPA Awilohhawi (Dai Ca)

o, ä moe Oe Awilohhawi IPA (International Phonetic Alphabet) oehkoe ni teok lah ve u. Thlangvang engtoe "O" ve "oe" ang yuengna hona hue u. Thlangvang bai engtoe "ä" ve "oe" ang yuengna hona ba hue. Avang engtoe "oe" ve hona hue. 

Ikoe mueih takna num ak thuem hlue ti ve thlangvang toe a sim kana ani huh a surhui hona yap hue u. Ace mueihna ni honak oeh ce awiceh a long a lam, ni Dai awi awilohhawi tak ce ampha voel hue. Ace a dawngoeh  IPA awilohhawi oeh ikoe mueihna num  "o, ä moe oe" awilohhawi tak a ceh hue ti ce ni teok lah ve u. 

IPA  awilohhawi tak oehtoe "o" amoeh ni noer khoei a mueihna "o" na awilohhawi cet hue. Hmueitehnak oeh thlangbaok awina,  " boss, Bamboo, dot" ti mueihkhi ve "o" awilohhawi tak IPA eng a ceh pueina awm hue. ä ve toe IPA oehtoe "aa" tinoeh awilohhawi cehpeui soe German engtoe "ä" ve "ah" tinoeh awilohhawi cehpuei hue. 

 "Oe" ve toe IPA  moe Latin eng awm "oe" tinoeh awilohhawi ta huenih.  Ace a dawngoeh Dai thlang eng ve "o,ä moe oe" ve ak cer cerna nik ching hamna ngah hue. Ni Dai thlang a hamna awilohhawi tak ni taak toe "oe" awilohhawina awm hue.

Ace a dawngoeh Dai thlang engtoe "oe" ni honaak hlue ang yueng oeh "o" honaak ve ammak thuem ni. Dai thlang eng ve mueihna ni honaak ve ammak thuem hluena awm hue, "Oe ce o na, Oei ce oi na, oeih ce oih na" honaak ve amthuem hlue hue. Ni Dai thlang awilohhawi tak oehtoe "oe, oei, oeih" ti ce ni honaak tungna awm hue. 
Veve IPA Awilohhawi

German eng ä moe ü Awilohhawi A Honaak
Latin Calungkomnakkhi moe Calungkhi

Monday, October 3, 2016

L= Eng Honak Ang Mueih kawkalhkhi (Dai Ca)

L= Eng ni Yawk Awilung Angmueih Kawkalhkhi ( Dai Ca)

Laek   = Laeksoeih hue. Ak laekna poh law u boe.
Laung = Tui laung hue. Tui ang laungnak tungna ni nga a bae ni.
Law     = Va law hlah. Na puei law hue. Law hlah e. Toi law hoh hue.
Lawm  = Nasen ca buh aa lawm lawm vik hue.
Lawp   = Lawpcap soeih huekte oe. Lawpsoh soeih huekte oe.
Lawp   = Soeinu a suk but lawplawp vik hue.
Leek    = Ve doena law leek leek vik huek te.
Leh       = Acoeh koeng leh rhu. Nang leh rhunak ce huen cim ni.
Lek      = Phaca vetungna va lek lonoeh vangding thlah hue.
Lo        = Vena lo.Loma na koeh va lo.Plam lo boe.Lo nak toen moe?
Lok     = Nak tung lok hoh hue oe. Na im tat lok lok vik hue.
Lok     = Tuhngoi Lok-aa (Phom) kap u soe.
Lon     = Ka soeica ak ki Lon hoh hue. Lonha hue oe. Lonha paih cehkhi oe.
Lom   = Tuhngoi ka Lomcuina ka nuk cet.   
Long    = Va long hue. Longna ni cet u seh boe.
Lor      = A lor a marna koeh awm e, Lor mar huekte oe, Lor kar hue.
Lot      = Ka mik ni xawt lot hue oe. Koeh awm lot lot vik lah.
Lu        = Na lu sam, Na lu thiim hue. Na lu chuk boe.
Lum     =Pihla lum hoh hue.Thlang khyi lum lum hue.
Lun       = Keei toe rhik lun lun hue. Ikoe nak poh lun lun vik aw?
Lung    =Lungnu thingpa,Lung xoi hue. Lung kaengna nga da hue.
Lut       = Va lut hlah e. Koeh va lut cang. Imkhuina va lut hlah boe.

D= Eng Honak Awilung Congnak (Dai Ca)


N= Eng Honak Awilung Congnak (Dai Ca)

Sunday, September 25, 2016

ao- Calungkomnak Honak A Long A Lam (Dai ca)

ao- Veve amni hona khoei hue. ao ve ni noer oehtoe “awmnak, aomnak,aok, awk tikhi ve ammang mueihnak ni hu tha hue.Awiloh toe “ão” tinoeh awiloh hlue ni. Akka oehkoekhi ni teok lah ve u.
# “Ka awmnak im do hue” ti moe “Ka aom ka naak do hue” tive.
ao= Phlang pakhih aom hue. Aom naa susu vik hue oe.
      A aomnaak laek hue. Nula na awmnoeh aomnaa sarhi hue.
      Mahtu na Presbyterian civuei oeh buh a mehkhi aokkong aa
      haengna awm hue.                
      Na anboi aop hue. Na anboi ang aop aw?
      Ni aok ni ai ni suinakna Khawsa ing aok ai hlue ni pekkhyi hue.
      Na thaang oeh Sakkhi ang aok aw?
      Ak aok aa doek khoeih natoe.
      Kaoktoennak ve Caana a hamna do hue.
      Naom soeih laek aw. Ak naom aw acena?
     Aong aeng soeih hue. Thlang awm aong aeng soeih hue.
     Rho paok hue. Ikoe num ak paok cetehna.
     Na Phlang baok hue. Thlangbaok (English) khi law hue u.
     A awmmanakna awi yaok hue. 

eo- Calungkomnak Honak a Long a Lam (Dai Ca)

eo- Vetoe ak hona thlang ni awm hlan hue. eo ve oe nimhlet na awm hue. Cenamoe awiloh ammueih hue. ”Oe” ve toe awiloh vangdoek noeh “eo” vetoe awiloh sang hue.“eo” ve “o” hluengsak noeh “ ” ti unoeh awiloh ni.Thlangbokkhi awi oeh ni huh tha toe “ theo, Video,…”, Korea khieng “eo” ve ak tungna hona hue u; Seoul, Yangcheon, Dorimcheon, Bupyeong, Seojeong,..ti unoeh awiloh kaihsak hue. Ni Dai awi oeh ve awiloh ak kai a bet ni ta hue u.  “ Peok moe Poek” ve ammueih hue. Ace mueih na Teok moe Toek awm ammueih hue.
eo=Ngo Peok , Coei Peok , Tui Peok , Rheng Peok
       Uu hue num seo boe hloek soe oe.
       Kho peok lonai hue. Na leornak toe Jesuh ni.
       Thlangkhi lamna peok lo hoh hue u.
       Mva kho ve kho peok lonak tung nani a awm hue.
       Teok lah cena yoongkhi be hue u.
       Ca teok boe camingpoei yoe hoh hue.
       Soeipa minna nung teong hue. (Nung toeng hue amni ).
       Ca ak nepna teok boe camingpoei yoe hoh hue.
       Leon anglang hue oe. Paipai pakthum thum oeh beoi u.
       Nanghawih keok keok vik bi bi e.
       Yong ak keokca cui hue u.
       Amkheong hue oe, ak kheongna poh u boe.
       Ak awiti theong pingping vik hue. A ti theong hue.
   Peong = Peongnu beoi lah u. Peong beoi u.
    Peong = Ka phuih amrhih hue ni haih peong lo.
    Deot    = Dum khuina Paipai vak deot lah e.(doet- amni).
    Mdeot   = Na Vawk aa thlok lonha hue mdeot pe lah e.
    Mseong = Nasen a ih oehtoe mseong boe.
    Beoi  = Peong boei lah u.  ⃰Seoplaap soeih hue.
    Ani paek cu do meok meok voeih te.
    Na puei veok lah boe. Ni veokkhi lah. (Voek- amni)

ae- Calungkomnak A Konglam (Dai Ca)

ae- Ve “a” ak awiloh moe “e” pakhih cunnoeh “æ /Æ” tinoeh awiloh ni. Ve awilung pakhih bawk noeh awiloh ni honakkhi ve ak kaa oehkoe mueihna ni.A vekkhi ni teok oeh “ Laek, Paek” awiloh moe “ Lek, Leek,pek, peek” khi awiloh ve ammueih hue tice ni hu tha hue. 
ae=Khawsa rham a hamna paek taaknak ve ak do ni.
     Koreakhi toe Taekwondo lah hue u.
     Thingluei laek hue oe. Rho khona haa laek hue.
     Ak laekna ca rhaerna boe, Ak laekna bi bi u boe.
     Aipa ae hue.Khinpa buh ae lo cang e.    
     Ka phlang lae hue ak chuh ngah noeh ni.
     Nakko koeh saersak noeh Khawsa uepna boe.
     Saernak ak poh ak thlang toe Khawsa eng amngah hue.
     Ni Dairam oeh Khrihca baeknak a phalo ve ni yodo hue.
     Sihhleh kho oehkoe Saekca toe angrhing laek hue.
     Ka kaeng oeh ngoi lo ka puei aw. Buh haeng phluhphluh hue.
     Ka Soeipa a laemma khai hoh hue.
     Korea ram nakoe Pyeongtaek toe nawm hue.
     Seoul Mlueh khui oeh Dongdaemun ve lam laek hue.
     Nam hlaeng laek soeih hue oe.
     Ka phlang taek hue. Ka jih taek hue. Ikoe ak taek aw?
     Cang jael hue. Tangka jael hue. Ahoei jael hue.
     Aeikhi ikoe nanik pohkhi aw?
     Tamrhen a kut  khaem hue. ( khem – amni)
     Laembai song law kop te. Laem a bai law kop te.
     Ka jih taek hue oe. Ka phlang ban taek hue.
     Chomkaeng caek hue oe, lam kel caek soeih hue.( Ceek – amni)
     Koeng aong aeng e. Thlang awm aong aeng soeih hue.

Thursday, September 22, 2016

Mdek eng Khawmik a Vaennak (Dai Ca)

Suen oehtoe thlang boeih eng Mdek eng Khawmik vaen hue ti noeh amnak cangna unoeh a poekna yawm amna poek law hue u. Khawmik ve viin noeh ni awmnak mdek ve vaen hue ti unoeh ana poek law hue u.
India thlang Yajnavalkya eng (9th Century BCE) oeh anih doeng engtoe Khawmik eng ve khawmdek amvaen noeh khawmdek eng ni khawmik a vaen hue ti noeh ana ti law moe soe num thlang boeih eng a rho a tii ni ti unoeh amnak cangna hue u.
Greek thlang cuei Aristarchus eng (310BC–230 BCE) oehtoe tuh oeh ni awmnak mdeknu ve pihla, aisikhi eng vaen hue ana ti law hue. Cenamoe thlang boeih eng ani poeknak, aning ngahnak moe thuemsoeih hue ti unoeh anina poeknak, khawmik eng ni mdek ve a vaen hue anina tii lo a dawngoeh Aristarchus a ti awm amcangna hue u.
Greek thlang cueikhi Plato(428-348 BCE), Aristotle(384-322 BCE) moe Ptolemy(90-168 AD) tloek eng awm khawmdek ve pihla, khawmik moe aisikhi eng ani vaen uni ti unoeh anak qoel hue u.Ace hui oehtoe thlang boeih thlangcueikhi moe thlangrhokhi boeih eng mdek ve khawmik, pihla, aisikhi boeih eng ani vaen uni ti unoeh anak cang lona hue u.
U eng num mdek engni khawmik a vaen hue a ti? Corpernicus(1473-1543).
Kum 1543 oeh Tingchia ca sim(Mathematician) ani ti u Nicolaus Copernicus eng mdek eng khawmik vaen hue ana ti law moe soenum Khrihca lam oehkoe thlangkhi ani qihnakkhi a dawngoeh thlang khawyah a venna amqoel hue. Ace a dawngoeh Copernicus eng ve mdek eng ni khawmik a vaen tive ak cerna amnang dangsak hue.
Itali thlang mat khan lamtung a konglam ak simkung Galileo Galilei (1564-1642) eng 1609 oeh ave a konglam ve ana sui law noeh poeknak ana ta law hue. 1614 oeh Galileo Galilei ce thlang boeih eng a yap ak ti ni ana ti hue u. U eng awm ak awi tice ammak cangna hue. Ikoe tinoeh num ni ti oehtoe thlang boeih eng khawmik engni mdek ve a vaen hue ti unoeh aninak cangnak a dawngoeh ni.1616 oeh Khrihca lam tung oehkoe thlangkhi eng awm ace mueih awi ce koeh a tinak a hamna anam thawlh sui law hue u.
Ace mueihna khawmdek eng ni khawmik a vaen hue a tinak a dawngoeh anih ce kum 1632 oeh ak cauk a poh khoen oeh ce awiceknak taak pe unoeh ak awi ti ce ak khongnak a hamna thong anak thla law hue u. Cenamoe Galileo Galilei eng ak awi ti ce dueihpuei bak bak noeh a konglam cauk yawk hamna ang caa bak bak a dawngoeh imkhuina ta hue u. Galileo ce Florence ram, Arcetri kho oeh 8 January 1642 oeh ce thi hue.
Thlang boeih eng khawmik, pihla moe aisikhi eng khawmdek ve vaen hue u ti noeh poeknak, cangnak taak ta unoeng ani awm hui oeh Galileo engtoe a khup hletna Mdek, pihla, aisikhi engni khawmik ani vaen hue u ti soe thlang boeih ak koso noeh awicek unoeh thong thla unoeh a thihnak duet oeh imkhuina ana ta unoeh ana phepphoei law moe usoe num, a cueihnak, a simnak, a huhnak a tak aniinak ve mdekkhan thlang boeih nucaa nasen , thlangcuei, thlangrho duet oeh tuhtoe Galileo ak awiti ve thuem hue ti boeih hue u.
Tuh oehtoe Galileo Galilei ve ak oet ham kawih thlang mat awm amawm hue. Ace ce ni thlangcueikhi engtoe awi ana ti unoeh, "Ak thuem toe thlang boeih eng thawlh hue ti usoe yawm thuem noeh, ak thawlh toe thlang boeih eng thuem hue tinoeh cangna soe yawm thawlh hue" ana ti hue u.

Awilung a hai oeh calung pakthum eng angbok: Thl (Dai Ca)

 H         K          L          M            N           P           T            Ng
thla   thlah   thlak      thlal     thlam      thlan   thlap     thlat    thlang
thle   thleh   thlek      thlel     thlem      thlen   thlep     thlet    thleng
thli    thlih    thlik      thlil     thlim       thlin     thlip   thlit     thling
thlo   thloh   thlok      thlol    thlom      thlon    thlop     thlot    thlong
thlu   thluh   thluk      thlul    thlum      thlun    thlup     thlut    thlung
thlae thlaeh thlaek    thlael  thlaem    thlaen  thlaep   thlaet  thlaeng
thlai  thlaih  thlaik     thlail    thlaim     thlain   thlaip    thlait    thlaing
thlao thlaoh thlaok   thlaol   thlaom    thlaon  thlaop   thlaot   thlaong
thlau thlauh thlauk   thlaul   thlaum    thlaun  thlaup   thlaut   thlaung
thlei  thleih  thleik     thleil    thleim     thlein   thleip    thleit    thleing
thloi  thloih  thloik     thloil    thloim     thloin   thloip    thloit    thloing
thlui  thluih  thluik     thluil    thluim     thluin   thluip    thluit    thluing
thleo thleoh thleok   thleol   thleom    thleon  thleop   thleot   thleong
thleu  thleuh  thleuk  thleul  thleum    thleun   thleup thleut    thleung
thloe thloeh thloek   thloel   thloem    thloen  thloep   thloet   thloeng
thlue thlueh thluek   thluel   thluem    thluen  thluep   thluet   thlueng
thlaa thlaah thlaak   thlaal   thlaam    thlaan  thlaap   thlaat   thlaang
thlee thleeh thleek   thleel   thleem    thleen  thleep   thleet   thleeng
thlii  thliih  thliik    thliil     thliim      thliin    thliip      thliit     thliing
thloo thlooh thlook   thlool    thloom   thloon  thloop   thloot   thloong          
thluu thluuh thluuk   thluul    thluum   thluun  thluup   thluut   thluung
            thlaw thlawh thlawk  thlawl   thlawm  thlawn  thlawp  thlawt   thlawng            

r- Eng ak Boet Calungkom Congnak (Dai Ca)


r=awilohhawi ve IPA engtoe “rah” tinoeh awilohhawi cehpuei hue. Ace a dawngoeh thlangbaok / English eng awilohhawi a honaak moe a bet a lohanaak ni hutha hue. Ve “r” awilohhawi eng ak boet awilung ve India rhamna toe IPA awilohhawi lo unoeh ve mueihna hona hue u. Mhueihtehnaak: Manipur, Dimapur, Churachandpur, Rangpur, Mirpur, Sadar, Sherpur,Dispur,… ti unoeh khawyahna hona hue u. Ve a boetnak “pur” ve ni Dai awi oeh awm “Tui pur hue, Tui a purnaak” tinoeh ni yawk tha hue. 
bar     car    dar     far     har    jar     kar     lar    mar nar  par    qar rar    rhar    khyar   tar    var    xar    yar.

ber     cer    der      fer      her   jer     ker      ler    mer ner  per   qer  rer    rher   khyer    ter      ver    xer    yer.

bir      cir     dir       fir       hir     jir      kir       lir   mir     nir  pir      qir    rir     rhir      khyir    tir      vir     xir    yir.

bor   cor    dor      for     hor     jor     kor     lor   mor     nor por    qor  ror    rhor   khyor   tor      vor   xor  yor.

bur    cur   dur     fur      hur     jur      kur     lur   mur    nur  pur   qur rur    rhur khyur    tur      vur   xur   yur.

baer  caer   daer    faer    haer   jaer   kaer    laer    maer    naer   paer    qaer  raer rhar   khyaer   taer vaer  xaer  yaer.

baur    caur    daur   faur     haur    jaur    kaurt   laur    maur    naur  paur    qaur   raur    rhaur khyaur  taur    vaur   xaur  yaur.

bair     cair      dair     fair    hair     jair      kair      lair      mair     nair  pair     qair     rair      rhair khyair    tair     vair     xair    yair.

baor   caor  daor   faor   haor   jaor   kaor   laor maor   naor   paor  qaor   raor  rhaor  khyaor   taor vaor  xaor  yaor. 

Beir   ceir   deir   feir   heir    jeir  keir    leir    meir near    heir peir   qeir  reir rheir   khyeir  teir  veir xeir   yeir.

boir     coir    doir   foir    hoir   joir   koir   loir moir noir   poir    qoir roir     rhoir   khyoir  toir   voir   xoir  yoir.

buir    cuir     duir    fuir     huir     juir   kuir    luir   muir     nuir    puir   quir    ruir    rhuir    khyuir   tuir    vuir    xuir    Yuir.

beor   ceor   deor    feor    heor   jeor   keor    leor meor   neor  peor qeor   reor rheor   khyeor  teor   veor  xeor    yeor.

beur   ceur  deur   feur   heur   jeur  keur   leur   meur   neur  peur   qeur  reur    rheur    khyeur    teur   veur    xeur    yeur.

Boer    coer     doer    foer    hoer     joer    koer   loer   moer    noer  poer   qoer    roer     rhoer   khyoer toer   voer    xoer   yoer.

buer     cuer    duer     fuer    huer    juer     kuer   luer    muer    nuer puer    quer    ruer    rhuer   khyuer   tuer    vuer   xuer    yuer

baar     caar     daar     faar    haar    jaar   kaar   laar maar    naar  paar     qaar     raar     rhaar   khyaar  taar    vaar   xaar   yaar.

beer     ceer     deer    feer     jeer    heer    keer    leer   meer     neer peer     qeer     reer     rheer   khyeer  teer    veer    xeer   yeer.

biir      ciir      diir      fiir      hiir      jiir     kiir      liir   miir     niir      piir    qiir      riir      rhiir     khyiir     tiir     viir    xiir     yiir.

boor    coor   door     foor     hoor     joor    koor     loor    moor   noor   poor   qoor  roor     rhoor khyoor   toor     voor    xoor    yoor.

buur     cuur     duur   fuur   huur     juur     kuur luur     muur     nuur puur   quur     ruur    rhuur khyuur   tuur    vuur    xuur   yuur.

bawr     cawr    dawr    fawr    jawr   hawr   kawr   lawr   mawr  nawr   pawr   qawr    rawr    rhawr khyawr   tawr    vawr   xawr  yawr.                                     

Monday, September 12, 2016

Tuisu Rhamsa, Khyinkhyum, moe Paipai ang Mingkhi (Dai Ca)

Vemueih tuisu rhamsa, Paipai moe Aok a aa ang mingkhi ve ni Dairam oeh khoyah awmmoesoenum, a cekkhi boeih yawk kang hamna caanak amni noeh, ikoe mueihna num ni yawk hlue ti dangsaknak ni.

1. Soei, Soeipa, Msoemca, Soeikaong, Soeinu, Msoeila, Soeica, Vasoei, Khawsoei, Khawsoeiki, Soeiki, Tuisoei,

2. Ai, Aipa, Aikhong, Aihluei, Ainu, Ailaa, Aica, Aitaui,  Vawk, Vawkpa, Vawkthlaa, Vawknu, Vawngjai, Vawkca,  Ui, Uipa, Uihthlaa, Uinu, Uijai, Uica,

3. Saksuk, Saksukrhang, Saksukki, Saksuknu, Saksukmla, Saksukca,Sakkhi, Sakkhirhang, Sakkhiki, Sakkhinu, Sakkhimla, Sakkhica, Vawkkhyui, Vawmnga, Vawknu, Akkhyuinu, Sathai, Sathairhang, Sathainu, Sathaica, Sangya, Yong, Yongpakpuei, Doi, Yongdoi, Kuivue’k, Chekong, Ngentang, Haai, Saphlu, Kuh, Chuut, 

4. Nga, Ngamvang, Ngabaok, Ngaluei, Ngakpuei, Ngadae, Ngadawi, Nganu, Ngami, Ngabaek, Ngakkhya, Ngakkhyui, Ngakboek, Ngadiik, Ngadiinglang, Ngamikcoong, Ngacong, Ta-ai, Ailae, Aikum, Kelek,

5.Pha,Khyaipha,Vakok,Rhungoek,Vaqaa,Vakkhyit,Bangkoei(Khyungkoei),   Vahlo, Sanghawk, Khaw’ngak, Tuivabok, Vangoi, Sumnu, Sumkhong, Cangpairhek, Kukku, Tuertuer, Rhangrhache (Tintun), Vabu, Thiimpin, Thliksuui, Rhesawi,Phakphuen,       

6.Khyui,Tuikhyui,Thliim,Thliimpoen,Ngantaa,Conghawi,Qaal,Mti,Cuengkuei, Boisen,Cuengaok, Chaam, Manyuek  

7. Kaei (Kaai)-Amthancet,Phom (Lokaa),Seop,Samthue’m,Vuei,Cae,

8. Khoi, Khoica, Khoinu, Khoiphah, Khoi-ur, Khoidaen, Khoitang, Khoiminghuep, Soemlaakhoi, Khoidang, Lukkuet

9.Rhaithak, Rhaithakdung, Rhaithakpai, Rhaithakbok, Rhaithakthiim, Tuivabokpai, Duemkaan/pai, Mentawmpai, Khoituipai, Uiphluutpai, Khorcapai,Khaidaengpai,Rhaikitpai,Rhaavangpai,Ngilungpai, Khyaemrhupai, Lingloeipai, Vakkhyungpai, Sawngtuenpai, Lakpoeipai, Sawngangpai, Vakkhyapai, Sawngleppai, Bungrhaipai, Tingtonpai, Dangdapai,  

10. Pacueh, Voepuem, Voepuemcha, Voepuemtang, Sihput, Ankha, Lueian, Mothui,Pattang,Manyong,Khyapai/Paiboeng,/Uicangmae,Sawngsing, Sawnghaekbok/ Antuikhya/ Cuenrhuekbok, Antam, Maakang, Hainu, Haica, Thaa/ Thai/Thei, Thuipi, Biikthui,

Awilung a hai oeh calung pakthum eng angbok: Phl (Dai Ca)

H         K          L          M            N           P           T            Ng
phla   phlah  phlak   phlal    phlam     phlan    phlap  phlat   phlang
phle   phleh  phlek   phlel    phlem     phlen    phlep  phlet   phleng
phli    phlih    phlik   phlil      phlim      phlin     phlip    phlit    phling
phlo   phloh   phlok  phlol     phlom    phlon    phlop   phlot   phlong
phlu   phluh   phluk   phlul    phlum     phlun   phlup   phlut   phlung
phlae phlaeh phlaek phlael  phlaem   phlaen phlaep phlaet phlaeng
phlai  phlaih  phlaik  phlail    phlaim    phlain  phlaip  phait    phlaing
phlao phlaoh phlaok phlaol  phlaom   phlaon phlaop phlaot phlaong
phlau phlauh phlauk phlaul  phlaum   phlaun phlaup phlaut phlaung
phlei  phleih   phleik  phleil   phleim    phlein  phleip  phleit   phleing
phloi  phloih   phloik  phloil   phloim    phloin  phloip  phloit   phloing
phlui  phluih   phluik  plhuil   phluim    phluin  phluip  phluit   phluing
phleo phleoh  phleok phleol phleom   phleon phleop phleot phleong
phleu phleuh  phleuk phleul phleum  phleun  phleup  phleut phleung
phloe phloeh  phloek phloel phloem   phloen phloep phloet phloeng
phlue phlueh  phluek phluel phluem   phluen phluep phluet phlueng
phlaa phlaah  phlaak phlaal phlaam   phlaan phlaap phlaat phlaang
phlee phleeh  phleek phleel phleem   phleen phleep phleet phleeng
phlii   phliih     phliik   phliil    phliim     phliin   phliip    phliit    phliing
phloo phlooh  phlook plhool  phloom  phloon phloop  phloot phloong
phluu phluuh  phluuk phluul  phluum  phluun phluup  phluut phluung
phlaw phlawh phlawk phlawl phlawm phlawn phlawp phlawt phlawng