Saturday, April 29, 2017

Nawm / Naum ve u awi num?

Dai thlang eng ang hihnak oeh thlangchang ak awi ni honak ak doem soeih toe "nawm" ti ve ni. Nawm tinoeh ni yawk hoeih hoeih ve u ak awi huvoei aw? Ni nupa (Dai awi) ak awi tang huvoei aw? Ikoe mueihna a lonak a long a lam a awm huvoei soe.
Nawm: Thlang vang engtoe "nawm" tinoeh yawk soe, thlangvang bai engtoe "naom" tinoeh yawk hue. Ave ve hoenakoe awilung, u ak awi oehkoe ni loh num? ti ce ni teok lah ve u.
Nawm Ni Honak A Long A Lam
-----------------------------------------
Nawm tinoeh ni honak ve awilohhawi takna toe "Naom" tinoeh ni cehpuei hue. Veve nik awi cehawi amni, nik awina "nawm" honak ve a haa ni.

(a). Nawm= Nawm kon hue.
(b). Nawm= Nawm boehloek hue.
(c). Nawm= Nawm soeih hue ukte oe.
(d). Nawm= Nawm chim a lik hue.
(e). Nawm= Nawm laek aw?
(f). Nawm=Nanik nawmkhi aw?
(g). Nawm= Nawm hue boe,...
Dai awina "Nawm" Ve a Long a Lam Takna Toe
-------------------------------------------------------------
(a). Nawm= Nukdoem a Sana noeh "nawm" khinglik hue.
(b). Nawm= Ka Uipa uirhai tlungnoeh "nawm" khinglik hue.
(c). Nawm= Ka soeipa minna teongnoeh "nawm" khinglik hue.
(d). Nawm= Nula Dai Par toe ang hii naa "nawm nawm" vik hue.
(e). Nawm= Nula na awmnoeh a "nawm nawm" tloekna ni boe.
(f). Nawm= Nula Nula na awmnoeh aomnaa "nawm nawm" hue.
Nawm ve U awi num?
______________
Nawm ve Hakha, Falam, Mizo awi oehkoe ak lo awilung, Hakha eng "Nuam" a ti ve Dai thlang eng "nawm" na nina hona noeh ni. Hakha awi oeh "nuam" ani honak a long a lam a bet.
(a). Nuam= Nan nuam tuk e, A nuam tuk e.
(b). Nuam= A nuam ngai si, Kai nuam ngai.
(c). Nuam= Nan rak nuam pah maw?
(d). Nuam= Nan sinah um cu kai nuam ngai si.
(e). Nuam= Nuam law law si e, nuam ngai.
Dai Awina Toe Ikoe Num Ni Ti?
________________________
Hakha awi "nuam" ti ve "Nawm" tinoeh ni honak ve ni Dai awina toe "omxa" ti ni.Awi cehhawi Honak a long a lam a bet dangsakna awmhue.
(a). Omxa= Omxa kon hue oe.
(b). Omxa= Omxa soeih soeih hue.
(c). Omxa= Tuhngoi toe omxa soeih hue oe.
(d). Omxa= Tuhhi kum Khrismas toe omxa soeih hue.
(e). Omxa= Dai Christian Youth Fellowship omxa soeih hue.
(f). Omxa= Paipai duumna omxa soeih hue.
(g). Omxa= Ka nupa hu nueng omxa soeih hue.
(h). Omxa= Yangon toe omxa soeih hue oe.
(i). Omxa= Ni Dai kho ni a omxa bakbak hue.
(j). Omxa= Jesuh Khrih xingna ta nueng omxa soeih hue.
(k). Omxa= Jesuh moe matna awm doeng doeng ni a omxa hue.
Ni pueiDai thlang vang engtoe "omxa" ve "omphya" tinoeh hona hue u. Ani honak ve ak choei oehkoe Omxa a huen oeh honak hlue ni.
(a).Omphya= Omphya langlang ki ni.
(b).Omphya= Omphya soeih ve boe.
(c)Omphya= Omphya ki ni,...

Hman

Hman ve ikoe awi num, ni Dai awi num? Batu awi num, Hakha awi num, Falam awi num?

Dai thlang eng ni Dai awi nim mhih lawnoeh thlang chang ak awi nik awi amueihna nucaa nasen, a xii a xam eng ni holona kalak noeh ni awi aihchai ni non law vik laek hunum ka ti!

Hman Honak A Long A Lam
-------------------------------------
Hman ve Hakha, Falam awi ni. Ak qxuem oeh Hakha tung ak awi ve ak kuna nina honak a dawngoeh nik awi amueihna "hman" nina hona viksoe ni. Hakha awina= A hman ngai, A hman tuk, Mahhi hman ko, Na hman khawh maw, Hman a nuam ngai, Khrismas kan hman, Zeidah nan hman e, Zeitindah nan hman, Na hman ngai e,..." ti mueihna ce hona hue u.

Ni Dai awi eng a voetta, ni Dai awi oeh ammak awm toe thlangchang ak awi ve ni Dai awi amueihna ni hona tha hla hue, ni Dai awi omloei soe thlangchang ak awi ni awi amueihna ni honak ve ammak thuem, ammak dona awm hue.

Tuh Dai thlang eng "hman" ni honak ve ni Dai awina toe pakhihna awm hue. Ve akkai oehkoe mueihna Dai thlang eng "Hman" awilung ve nik awi amueihna ni hona soe ni Dai awi oeh ikoe mueihna num nik awi a awm ti ce a betca dangsakna awm hue.

1. Hman (Hakha awi)= Thuem (Dai awi)
(a). Thuem hue (Dai)= Hman hue (Hakha awi)
(b). Na ti thuem hue (Dai) = Na ti Hman hue (Hakha)
(c). Ak thuem awi (Dai) = Ak hman awi (Hakha)
(d). Thuem sarhi hue (Dai) = Hman sarhi hue (Hakha)
(e). Thuem soeih hue (Dai) = Hman soeih hue (Hakha)
(f). A ti thuem hue (Dai) = A ti hman hue (Hakha)
(g). Thuemsak soeih huenueng (Dai) = Hmansak soeih huenueng(Hakha),...,

2. Hman (Hakha awi) = Honak (Dai awi)
(a). Nak hona hlue aw? (Dai) = Nak hman hlue aw? (Hakha)
(b). Khrismas nak hona hlue aw? (Dai) = Khrismas nak hman hlue aw? (Hakha)
(c). Ikoe nanik honakhi aw? (Dai) = Ikoe nanik hmankhi aw?(Hakha)

(d). Tui nak hona hlue aw (Dai) = Tui nak hman hlue aw (Hakha), ..., 

Tuesday, October 11, 2016

eo- Honaak A Konglam (Dai Ca)

eo- Vetoe ak hona thlang ni awm hlan hue. eo ve oe nim mhletna awm hue. Cenamoe awiloh ammueih hue. ”Oe” ve toe awiloh vangdoek noeh “eo” vetoe awiloh sang hue.“eo” ve “o” hluengsak noeh “ ” ti unoeh awiloh ni.Thlangbaokkhi awi oeh ni huh tha toe “ theo, Video,…”, Korea khieng “eo” ve ak tungna hona hue u; Seoul, Yangcheon, Dorimcheon, Bupyeong, Seojeong,..ti unoeh awiloh kaihsak hue. Ni Dai awi oeh ve awiloh ak kai a bet ni ta hue u.  “ Peok moe Poek” ve ammueih hue. Ace mueih na Teok moe Toek awm ammueih hue.
eo=Ngo Peok , Coei Peok , Tui Peok , Rheng Peok
       Uu hue num seo boe hloek soe oe.
       Kho peok lonai hue. Na leornak toe Jesuh ni.
       Thlangkhi lamna peok lo hoh hue u.
       Mva kho ve kho peok lonak tung nani a awm hue.
       Teok lah cena yoongkhi be hue u.
       Ca teok boe camingpoei yoe hoh hue.
       Soeipa minna nung teong hue. (Nung toeng hue amni).
       Ca ak nepna teok boe camingpoei yoe hoh hue.
       Leon anglang hue oe. Paipai pakthum thum oeh beoi u.
       Nanghawih keok keok vik bi bi e.
       Yong ak keokca cui hue u.
       Amkheong hue oe, ak kheongna poh u boe.
       Ak awiti theong pingping vik hue. A ti theong hue.
   Peong = Peongnu beoi lah u. Peong beoi u.
    Peong = Ka phuih amrhih hue ni haih peong lo.
    Deot    = Dum khuina Paipai vak deot lah e.(doet- amni).
    Mdeot   = Na Vawk aa hlok lonha hue mdeot pe lah e.
    Mseong = Nasen a ih oehtoe mseong boe.
    Beoi  = Peong boei lah u.  ⃰Seoplaap soeih hue.
    Ani paek cu do meok meok voeih te.
    Na puei veok lah boe. Ni veokkhi lah. (Voek- amni)
   Bi meok meok tangka nak huu lo hlue. 

Wednesday, October 5, 2016

O, ä moe Oe IPA Awilohhawi (Dai Ca)

o, ä moe Oe Awilohhawi IPA (International Phonetic Alphabet) oehkoe ni teok lah ve u. Thlangvang engtoe "O" ve "oe" ang yuengna hona hue u. Thlangvang bai engtoe "ä" ve "oe" ang yuengna hona ba hue. Avang engtoe "oe" ve hona hue. 

Ikoe mueih takna num ak thuem hlue ti ve thlangvang toe a sim kana ani huh a surhui hona yap hue u. Ace mueihna ni honak oeh ce awiceh a long a lam, ni Dai awi awilohhawi tak ce ampha voel hue. Ace a dawngoeh  IPA awilohhawi oeh ikoe mueihna num  "o, ä moe oe" awilohhawi tak a ceh hue ti ce ni teok lah ve u. 

IPA  awilohhawi tak oehtoe "o" amoeh ni noer khoei a mueihna "o" na awilohhawi cet hue. Hmueitehnak oeh thlangbaok awina,  " boss, Bamboo, dot" ti mueihkhi ve "o" awilohhawi tak IPA eng a ceh pueina awm hue. ä ve toe IPA oehtoe "aa" tinoeh awilohhawi cehpeui soe German engtoe "ä" ve "ah" tinoeh awilohhawi cehpuei hue. 

 "Oe" ve toe IPA  moe Latin eng awm "oe" tinoeh awilohhawi ta huenih.  Ace a dawngoeh Dai thlang eng ve "o,ä moe oe" ve ak cer cerna nik ching hamna ngah hue. Ni Dai thlang a hamna awilohhawi tak ni taak toe "oe" awilohhawina awm hue.

Ace a dawngoeh Dai thlang engtoe "oe" ni honaak hlue ang yueng oeh "o" honaak ve ammak thuem ni. Dai thlang eng ve mueihna ni honaak ve ammak thuem hluena awm hue, "Oe ce o na, Oei ce oi na, oeih ce oih na" honaak ve amthuem hlue hue. Ni Dai thlang awilohhawi tak oehtoe "oe, oei, oeih" ti ce ni honaak tungna awm hue. 
Veve IPA Awilohhawi

German eng ä moe ü Awilohhawi A Honaak
Latin Calungkomnakkhi moe Calungkhi

Monday, October 3, 2016

L= Eng Honak Ang Mueih kawkalhkhi (Dai Ca)

L= Eng ni Yawk Awilung Angmueih Kawkalhkhi ( Dai Ca)

Laek   = Laeksoeih hue. Ak laekna poh law u boe.
Laung = Tui laung hue. Tui ang laungnak tungna ni nga a bae ni.
Law     = Va law hlah. Na puei law hue. Law hlah e. Toi law hoh hue.
Lawm  = Nasen ca buh aa lawm lawm vik hue.
Lawp   = Lawpcap soeih huekte oe. Lawpsoh soeih huekte oe.
Lawp   = Soeinu a suk but lawplawp vik hue.
Leek    = Ve doena law leek leek vik huek te.
Leh       = Acoeh koeng leh rhu. Nang leh rhunak ce huen cim ni.
Lek      = Phaca vetungna va lek lonoeh vangding thlah hue.
Lo        = Vena lo.Loma na koeh va lo.Plam lo boe.Lo nak toen moe?
Lok     = Nak tung lok hoh hue oe. Na im tat lok lok vik hue.
Lok     = Tuhngoi Lok-aa (Phom) kap u soe.
Lon     = Ka soeica ak ki Lon hoh hue. Lonha hue oe. Lonha paih cehkhi oe.
Lom   = Tuhngoi ka Lomcuina ka nuk cet.   
Long    = Va long hue. Longna ni cet u seh boe.
Lor      = A lor a marna koeh awm e, Lor mar huekte oe, Lor kar hue.
Lot      = Ka mik ni xawt lot hue oe. Koeh awm lot lot vik lah.
Lu        = Na lu sam, Na lu thiim hue. Na lu chuk boe.
Lum     =Pihla lum hoh hue.Thlang khyi lum lum hue.
Lun       = Keei toe rhik lun lun hue. Ikoe nak poh lun lun vik aw?
Lung    =Lungnu thingpa,Lung xoi hue. Lung kaengna nga da hue.
Lut       = Va lut hlah e. Koeh va lut cang. Imkhuina va lut hlah boe.

D= Eng Honak Awilung Congnak (Dai Ca)


N= Eng Honak Awilung Congnak (Dai Ca)